Hương xôi lan tỏa bốn mùa, hàng trăm năm qua, xôi Phú Thượng đã làm nên hương sắc trong hương vị ẩm thực nơi Hà Thành. Vị thơm ngon của xôi và tình người trở thành chất keo bền chặt hấp dẫn thực khách.
“Làng Gạ có gốc cây đề
Có sông tắm mát, có nghề thổi xôi”…
Với người Hà Nội, xôi làng Gạ (Kẻ Gạ, tức làng Phú Gia nằm bên bờ Nam sông Hồng, nay thuộc phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, Hà Nội), đã trở nên thân quen. Chỉ cần nhìn hạt xôi căng mọng, dẻo thơm, những người sành ăn sẽ nhận ra ngay nguồn gốc của món xôi nức tiếng thơm ngon này.
Xôi Phú Thượng rất dẻo và thơm phức bốc lên ngào ngạt, quyến rũ.
Trải qua bể dâu, đến nay, người dân làng Gạ vẫn giữ gìn và phát triển nghề. Làng đã được thành phố công nhận “Làng nghề truyền thống” năm 2016.
Dẫu hôm nay, đã trở thành “làng trong phố” thì thứ nghề bao đời của làng Gạ vẫn được tiếp nối, hương xôi vẫn lan tỏa phố phường Thủ đô, vẫn từng ngày đi vào tâm khảm nhiều thế hệ người Hà Nội.
“Ăn phở ba lần thấy ngán
Ăn xôi cả tháng vẫn thèm…”
Vâng đúng là thèm thật!!!
Ẩm thực Hà Nội nổi tiếng là tinh, sành, do đó, một món ăn dân dã như món xôi được xếp vào danh sách đặc sản thì không phải là chuyện dễ. Để có một chõ xôi ngon đậm chất xôi Phú Thượng, người làng Gạ phải bỏ ra nhiều công để làm nên.
Gạo là thứ đầu tiên phải chọn, với những hạt nếp cái hoa vàng tròn, mẩy, không được để lẫn gạo tẻ đem ngâm khoảng 4, 5 giờ, sau đó vo sạch để ráo nước.
Đồ xôi khác với nấu cơm nếp, xôi muốn ngon cần đồ hai lần lửa. Xôi đồ lần thứ nhất từ chiều hôm trước, đạt độ chín khoảng 80% rồi dỡ ra giá cho nguội và ráo nước. Đến độ 3h sáng hôm sau, đem đồ lần thứ hai cho chín tới, hạt xôi vừa săn vừa dẻo. Khi đồ phải giữ cho lửa đều, hơi nhiều, hạt gạo lúc chín phải bóng và no tròn như bôi dầu mỡ.
Ngày xưa, người Kẻ Gạ chỉ đồ xôi đậu xanh và xôi gấc. Ngày nay đã phong phú hơn với những loại xôi mới như: Xôi vừng dừa, xôi ruốc, xôi xéo, xôi lạc, xôi vò, xôi lúa (xôi ngô)…
Mỗi món xôi có một cách đồ riêng rất tỉ mỉ. Với xôi đỗ xanh, người làm phải chọn những hạt đỗ mẩy, tròn, sau đó đem ngâm đủ thời gian và trộn với gạo đã ráo nước, trộn đỗ – gạo thật đều, có như vậy xôi đồ lên mới ngon, tơi và không bị nát.
Với xôi xéo, đỗ xanh được cho vào vải màn để hấp cách thủy. Món đỗ đạt yêu cầu là sau khi chín, nắm lại thật chặt là có thể dùng dao cắt được thành từng lát mỏng.
Xôi được đặt vào một miếng lá sen, gói lại bằng dây thun, trao gửi đến người thưởng thức những tinh hoa của đất trời
Với xôi gấc, người làm phải bóp nhuyễn bột gấc với rượu trắng rồi trộn đều vào gạo, nêm đường, muối.
Gạo nếp, đỗ xanh nấu xôi vò phải chọn thật kĩ, là nếp cái hoa vàng, hạt gạo đều, đỗ xanh còn nguyên vỏ ngâm qua đêm. Xôi và đỗ xanh đồ chín, đỗ xanh được bóp cho tơi, trộn thêm chút muối rồi mới trộn vào xôi.
Xôi vò ngon nhất là khi đỗ xanh bám vào từng hạt nếp, cả chõ xôi không bị vón cục và thơm lừng mùi đỗ xanh.
Xôi lúa là xôi nấu từ ngô nếp bung nhừ cùng ít gạo nếp, cũng rắc đậu, hành khô và rưới thêm mỡ…
Nắm xôi thường gói bằng lá sen hoặc lá dong bánh tẻ. Mùi xôi thơm hòa cùng với mùi lá mới làm cho người ta muốn ăn ngay. Lá được lau rửa sạch sẽ mang tính đồng quê dân dã, gợi cảm hứng cho người ăn – bảo vệ môi trường.
Hầu như ai trong làng cũng đều biết làm xôi, bánh dày, bánh dậm, rượu nếp. Đủ các loại xôi, xôi ăn quà sáng, xôi nấu theo đơn đặt hàng cho đám giỗ, liên hoan, tiệc tùng, thậm chí còn được vào những khách sạn, nhà hàng lớn…
Thực khách bốn phương có thêm cơ hội thưởng thức món ăn quyến rũ từ hương xôi thơm nồng, căng tròn Kẻ Gạ.
➥Bạn muốn thưởng thức, dùng món cơm thơm hương vị truyền thống như: cơm lam, cơm nắm muối vừng, cơm nắm giò, xôi ruốc, xôi xéo, xôi gấc...những món cơm - xôi được dùng cho bữa sáng - trưa, ăn nhanh tại văn phòng, đặc biệt tiết kiệm, tiện lợi khi đi chơi, du lịch, dã ngoại.
☎ Gọi số 096 831 8765 để đặt mua. Món cơm ngon sẽ được đưa đến bạn.!
❖ Địa chỉ Cửa hàng Món Cơm Ngon tại Số 28, Ngõ 580 Trường Chinh, Hà Nội
